MedPublish Yayıncılık, Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği tarafından her yıl düzenlenen geleneksel Ulusal Sepsis Sempozyumu dolayısıyla 2019 Eylül-Ekim periyodunda, Sepsis Özel Sayısı hazırladı. Bu özel sayı için; Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı & Yoğun Bakım Bilim Dalı, Ulusal Sepsis Sempozyumu Başkanı Prof. Dr. Levent Yamanel önsöz yazısı kaleme aldı. Prof. Dr. Levent Yamanel şunları kaydetti:

“Sepsis, septik şok ve ardından gelişen çoklu organ yetmezliği günümüzde yoğun bakım ünitelerinin en önemli mortalite nedeni olmaya devam etmektedir. Hem kaynak kontrolüne yönelik cerrahi uygulamalardaki hem de farmakolojik alandaki gelişmelere rağmen sepsis görülme sıklığı artmaya devam etmektedir. Yine sepsis tanı ve tedavisine yönelik harcanan maliyette büyük boyutlara ulaşmaktadır. Sepsis enfeksiyona düzensiz konakçı yanıtının neden olduğu bu mortalitesi ve morbiditesi yüksek bir klinik tablodur. Her üç buçuk saniyede bir hayat, sepsis nedeniyle kaybedilmektedir. Özellikle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde daha da ciddi bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir.

Septik ve özellikle de septik şok yoğun bakım ünitelerinde tedavi edilmektedir. Sepsis, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de yoğun bakım uzmanlık eğitiminin önemli konularının başında gelmektedir ve yoğun bakım uzmanlarımız sepsis yönetiminde büyük bir beceriye sahiptir. Yine yoğun bakım çalışanları olarak hepimiz erken tanı ve tedavinin ne kadar önemli olduğunun farkındayız.

Sepsis için hız, mutluluk getirmektedir. Ancak sepsisli ya da septik şoklu hastayla yoğun bakım uzmanının karşı karşıya gelmesi gecikmeli olabilmektedir. Bu sürenin kısalması hem halkın hem de tüm sağlık çalışanlarının farkındalığının artmasıyla mümkündür. Bu farkındalığı oluşturmak üzere her yıl 13 Eylül Dünya Sepsis Günü olarak kutlanmaktadır. Birçok bilimsel ve sosyal etkinlik düzenlenmektedir.

Her yıl düzenlediğimiz Sepsis Sempozyumunu bu yıl 9 Eylül 2019 tarihinde Sağlık Bakanlığı himayesinde Ankara Şehir Hastanesinde gerçekleştirdik. Bilimsel açıdan çok zengin bir içeriğe sahip olan sempozyumda sepsis enine boyuna tartışıldı. Yoğun katılımın olması bizleri fazlasıyla sevindirdi. Bu sempozyumda özellikle hastanede yatan hastaların sepsis için taranarak erken yanıt bulması önemli konulardan biri olarak karşımıza çıktı. Yine acil serviste sepsis tanısının her an akılda olması zorunluluğu vurgulandı.

Çok önemli konulardan biri de antibiyotik direnci sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Antibiyotiklerin akılcı kullanımı belki de ileri dönemlerde sepsis mortalitesini azaltacak en gerçekçi strateji gibi görünmektedir. Sağlık çalışanlarının farkındalığını arttırmaya yönelik düzenlediğimiz bu sempozyumun yanı sıra halkımızın farkındalığını arttırmak üzere 15 Eylül 2019 tarihinde Ahlatlıbel Atatürk Parkında bir piknik düzenledik. Bu piknikte halkımızı sepsisle ilgili bilgilendirmeye çalıştık.

1989 yılında Roger C. Bone ve arkadaşları tarafından tanımlanmasının ardından geçen 30 yılda sepsiste önemli yol kat edilmiştir. Gelecek yıllarda görülme sıklığında artış öngörülmektedir. Mortalite ve morbiditesi yüksek ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Yoğun bakım çalışanları olarak bundan sonra da yapmamız gereken ülkemizde hem halkımızın hem de sağlık çalışanlarının farkındalığını arttırmanın yanı sıra bilgilerimizi güncel tutmak ve sepsis ile ilgili çalışmaları hızlandırmak olmalıdır.

Sepsis etkinliklerinin bir uzantısı olarak dergimizin Sepsis Özel Sayısını oluşturduk. Bu sayıda sepsise yönelik detaylı güncel bilgilere ulaşabilirsiniz. Emeği geçen tüm bilim insanlarına ve Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği Yönetim Kuruluna teşekkür ederim.”

Türk Dahili Ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği Başkanı, Gazi Üniversitesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı & Yoğun Bakım Bilim Dalı Doç. Dr. Melda Türkoğlu da Sepsis Özel Sayısı için kalem aldığı makalesinde şunları kaydetti:

“Enfeksiyonlara karşı «anormal ve uygunsuz konak yanıtına» neden olan, hayatı tehdit edici organ disfonksiyonu olarak tanımlanan sepsis, koroner dışı yoğun bakım ünitelerinde en sık ölüm sebebidir. Dünyada yılda 30 milyondan fazla bireyi etkilemekte ve 8 milyona yakın ölüme neden olmaktadır. Sepsis ölüme yol açmasının dışında, kronik böbrek yetmezliği gibi kalıcı organ yetmezliklerine yol açabiliyor olması, ekstremite kaybı gibi engellilik ve sakatlık ile sonuçlanabilmesi bakımından da oldukça önemlidir.

Zamana Karşı Yarış

Sepsis tedavisi, acil olarak yapılması gereken zamana karşı yarışılan bir durumdur. Tedavinin saatler ve hatta dakikalar içerisinde gerçekleşmesi gerekir. Enfeksiyon odağının hızla kontrol altına alınması ve yoğun bakımlarda uygun organ destek tedavilerinin verilmesi hayat kurtarır. Ancak her hastalık gibi sepsis yönetiminde de en ideali, sepsis gelişiminin önlenmesidir. Enfeksiyonların önlenmesi ve sepsis ile savaş ile her yıl 800.000 ölümün önlenebilmesi mümkündür. Bunun için genel hijyen kurallarına uyulması, el hijyeni sağlanması, çocukluk ve erişkin aşılama programlarına uyulması önceliklidir. Hastane kaynaklı enfeksiyonları azaltmak için seferber olunmalı ve sağlık çalışanlarının el hijyenine en yüksek uyumu sağlanmalıdır.

Erken Tanı

Diğer bir önemli konu sepsisin en erken dönemde tanınmasıdır. Hastanın yoğun bakıma yatışı öncesinde sepsisin erkenden tanınması ve uygun tedavisi yoğun bakım yatışını önleyeceği gibi, mortalite ve her türlü morbiditenin de azalmasına yol açacaktır. Bu amaçla gelişmiş ülkelerde yoğun bakım çalışanlarından oluşan hızlı cevap takımlarının hastane içinde aktif olarak rol aldığını ve bu yönde olumlu sonuçlar elde ettiklerini görmekteyiz.

Bizler, Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği olarak sepsisin önemini dile getirmek amacıyla her yıl eylül ayı içerisinde sepsis haftasında değişik etkinlikler gerçekleştirmekteyiz. Yaptığımız aktivelerde sepsiste farkındalık ve bilgi düzeyini arttırmayı hedefliyoruz. Uluslararası bir kuruluş olan Global Sepsis Alliance’ın aktif bir üyesiyiz. Bu yıl Ankara’da geleneksel hale gelen Sepsis Sempozyumunu Şehir Hastanesinde Sağlık Bakanlığı düzeyinde katılım ile geçekleştirdik. Oldukça başarılı geçen bir günlük sempozyuma Türkiye’nin farklı illerinden katılımcılara ev sahipliği yaptık. Bunun dışında Türkiye’nin farklı illerinde; İzmir, Kayseri, Kütahya, Aydın gibi hastane içinde bilgilendirme toplantıları gerçekleştirdik. Bu önemli hastalığın halkta farkındalığını arttırmak ve toplumda bilinirliğini sağlamak için 15 Eylül Pazar günü Ahlatlıbel Atatürk Parkında bir piknik gerçekleştirdik. İlgi çok büyüktü. Bu eğlenceli aktivite ile halkımıza sepsisi tanıttık.

Dernek olarak yıl içinde de sepsis konusunda bilimsel ve farkındalığı arttırıcı aktivitelere devam etmeyi düşünüyoruz. Ülkemizde pek çok konuda olduğu gibi bu alanda da veri eksikliği mevcut. Ülkemizin bu alanda verilerini ortaya koyacak bir çalışmanın planlanması ana önceliğimiz olacaktır. Bunun dışında bilimsel kurs ve sempozyumlarla tüm branştan hekimlerimize bu konuda bilgi sağlamayı hedeflemekteyiz. Acil cevap takımlarının tüm hastanelerde yaygınlaşması amacıyla Sağlık Bakanlığına bu konuda bilgilendirme yapan derneğimiz, bu açıdan da yasal gelişmeleri de takip edecektir.”